Bu yazımda erteleme konusunu işlemek istedim ve eğer bu konuya başlarken kalemi elime almayı ertelediğimi yazarsam ne kadar ilginizi çeker bilemiyorum. Ama gerçekte neler yaşadım ve tahmin edin lütfen! Yazıyı ne kadar ertelemek zorunda kaldım?
Bence erteleme konusunu sadece zaman yönetimi olarak algılamamak gerekir, içinde karar verme, teşhis koyma, duygu durumu kontrolü ve planlama gibi birçok bileşen bulunmakta.
Zaman yönetimi eğitimlerinde vazgeçilmez bir tablo vardır, eğer daha önce benzeri bir eğitim aldıysanız Eisenhower Matrisi’ni kesinlikle duymuşsunuzdur. Bu matriste karşı karşıya olunan görevin aciliyeti ve önem derecesi kendi içinde değerlendirilip sınıflandırılır. Sonrasında bu koşullarda görevin denk geldiği yere göre aksiyon alınması önerilir. Bu matris sorumlulukların hayata geçirilmesinde zamanın nasıl daha efektif kullanılacağını açıklar, önceliklendirme veya diğer yazımda belirttiğim delegasyonu metot olarak ortaya koyar. Ancak zaman yönetiminin en büyük sorunlarından biri olan ertelemeye bir çare sunmaz. Sadece önemli ve acil işleri ertelemeyin gibi yüzeysel bir söylem içerir. Bu da bize erteleme konusunu ayrıca incelemek gerektiğini gösterir.
Neden erteleriz?
Fizikte “eylemsizlik” cisimlerin hareket durumlarını koruması olarak tanımlanır. Fiziğin temeli gibi insan da içinde bulunduğu alanı veya eylemi, ki buna bir bakıma konfor alanı da diyebiliriz, korumaya meyillidir ve yöntem olarak ertelemeyi kullanabilir. Örnek vermek gerekirse okul yaşlarınızda evinizde rahat rahat otururken yapmanız gereken ödevlere bir türlü başlayamazdınız oldu değil mi? Bu örnek rahat durumdan kısmi rahatsız bir duruma geçmeyi anlatıyor, tabi tersi de mevcut. Örneğin önemli bir projeyle uğraşıyorsunuz yani hareket halindesiniz ve bir arkadaşınız evde film izlemek için sizi çağırıyor ne yaparsınız? Bu örnek ise hareket durumunuzu korumanızı anlatıyor.
Bu iki basit örnek bize ertelemenin aslında bir bakıma karar vermek olduğunu gösterir. Karar verirken o anki duygu durumunuza göre neyin sizin için öncelikli olduğu önemlidir. Zaman ilerlerken ilk örnekte başta rahatlığınız önemliyken zaman iyice daralmaya başlar. Yavaş yavaş ibre rahatlıktan daha rahatsız olan ödev yapmaya doğru döner. Sonunda ödevinize başlarsınız çünkü artık duygu durumunuz kararda etkisini arttırır ve stresi ortadan kaldırmak için zorunluluğa doğru bir yönelime geçersiniz. İkinci örnekte de tam tersi, baştaki stresiniz zamanla hafifledikçe kendinize vakit ayırmak için önceden ertelediğiniz film izlemeye geçebilirsiniz.
Örneklerden yola çıkarak konunun başında yazdığıma gelince, yani elime kalem almamı ne kadar ertelediğim konusunu incelediğimde, aslında ertelememin duygu durumumdan kaynaklandığını net bir şekilde söyleyebilirim. Beni harekete geçiren duygu durumum, konu hakkında söyleyebileceğim birçok şey olmasına rağmen başlamaya uygun değildi. Araştırma yapmam ve birçok makale okumam sayesinde, daha elverişli hale gelip elime kağıt kalem almamı sağladı. Yazmaya zaman içinde edindiğim tecrübelerimle başlayabilirdim ancak kafamda uçuşan onlarca tez ile birlikte oluşan karışıklık ve bir planımın olmaması bende stres yaratmakta sonuç olarak başlamak için uygun ortamı oluşturmamaktaydı. Çözüm için bir planlama yapmalıydım ve yazımdan önce ilk olarak plana başladım, sonrasında duygu durumumu da planlamam sayesinde kontrol edebildim diyebilirim.
Ertelemek her koşulda kötü müdür?
Hayır değildir, neyi ne sebeple ertelediğiniz önemlidir. Eğer erteleme sebebiniz benim örneğimdeki gibi plan çerçevesinde araştırma yapmak ve duygu durumunuzu daha elverişli hale getirmek içinse, ertelemek apar topar başlamaktan daha faydalı olabilir. Buradaki ince çizgi kendi durumunuzu tahlil etmekten geçiyor. Duygu durumunuzu kontrol etmek için yani iyi bir niyetle bile erteliyor olsanız, bu durum planınız dışında gelişip size stres yaratmaya başlıyorsa pozitif alandan uzaklaşıyor olabilirsiniz.
Yapacağınız iş kolay ve keyifli de olsa, ya da zor ve stresli de olsa planlı ertelemek her iki koşulda da mümkün. Ancak kritik konu, sizi strese sokacak gereksiz ertelemelerden kurtulmak ve duygu durumunuzu sizin kontrolünüze almak için, kendinizi ikna edecek bir planlama yapmanızdır. İyi yapılmış bir planınız oldukça kontrol hep elinizde olacaktır ve ertelemeleriniz artık “erteleme” değil planınızın bir parçası olacaktır.
Ertelemekle ilgili keyifli bir video isterseniz, Tim Urban’ın TED konuşmasına aşağıdaki linki kullanarak ulaşabilirsiniz. https://youtu.be/arj7oStGLkU